قرص مدروکسی پروژسترون برای چیست؟
مدروکسی پروژسترون یک داروی هورمونی است که برای تنظیم چرخه قاعدگی، درمان اختلالات قاعدگی مانند آمنوره (قطع قاعدگی)، خونریزی‌های غیرطبیعی رحم و همچنین کاهش علائم یائسگی همراه با استروژن استفاده میشود. این دارو در پیشگیری و درمان هایپرپلازی آندومتر نیز کاربرد دارد. پزشکان ممکن است آن را برای تعادل هورمونی یا به عنوان بخشی از درمان جایگزینی هورمونی تجویز کنند.
کاربرد قرص مدروکسی پروژسترون
موارد مصرف یا کاربردهای قرص مدروکسی پروژسترون عبارتند از:
- تنظیم چرخه قاعدگی نامنظم
- درمان آمنوره (قطع قاعدگی)
- کنترل خونریزی‌های غیرطبیعی رحم
- پیشگیری از هایپرپلازی آندومتر در زنانی که استروژن مصرف می‌کنند
- کاهش علائم یائسگی به همراه استروژن
- درمان حمایتی در برخی سرطان‌ها مانند سرطان آندومتر و پستان
نحوه مصرف قرص مدروکسی پروژسترون
نحوه مصرف بسته به نوع بیماری، دوز تجویز شده و شرایط بیمار متفاوت است و باید طبق دستور پزشک انجام شود. دارو به صورت خوراکی و در دوره‌های مشخصی از چرخه قاعدگی مصرف میشود. ادامه یا قطع خودسرانه دارو ممکن است موجب بروز عوارض یا اختلالات هورمونی شود. برای بهترین اثرگذاری، نحوه مصرف زیر را دنبال کنید.
- مصرف دارو باید طبق نسخه پزشک باشد و زمان شروع و پایان دوره مشخص شود. در درمان آمنوره یا قاعدگی نامنظم، ۵ تا ۱۰ میلیگرم روزانه به مدت ۵ تا ۱۰ روز تجویز میشود.
- برای پیشگیری از هایپرپلازی آندومتر در زنانی که استروژن دریافت می‌کنند، ماهیانه ۱۰ تا ۱۴ روز قرص مصرف میشود.
- در برخی موارد خونریزی‌های غیرطبیعی رحم، مصرف دارو به مدت کوتاه و با دوز مشخص توصیه میشود.
- دارو را میتوان همراه یا بدون غذا مصرف کرد، اما نوشیدن یک لیوان آب توصیه میشود. در صورت فراموشی یک نوبت، باید سریع مصرف شود، اما اگر نزدیک به دوز بعدی باشد از مصرف دوبرابر اجتناب شود.
- قطع دارو باید زیر نظر پزشک انجام شود تا از بازگشت علائم یا اختلالات هورمونی جلوگیری گردد.
نحوه مصرف قرص مدروکسی پروژسترون برای پریود شدن
برای ایجاد یا تنظیم پریود، قرص مدروکسی پروژسترون معمولاً توسط پزشک برای مدت کوتاه تجویز میشود. این دارو با جایگزینی هورمون پروژسترون، باعث ریزش پوشش داخلی رحم و شروع خونریزی قاعدگی میشود. مصرف آن باید دقیقاً زیر نظر پزشک باشد، چون دوز و طول دوره بسته به شرایط فرد متفاوت است. نحوه مصرف رایج (طبق نسخه‌های پزشکی):
- معمولاً روزانه ۵ تا ۱۰ میلیگرم خوراکی
- مدت مصرف معمولاً ۵ تا ۱۰ روز متوالی است.
- خونریزی قاعدگی طی ۳ تا ۷ روز پس از قطع دارو آغاز میشود.
- در صورت عدم شروع قاعدگی بعد از مصرف، باید مجدداً به پزشک مراجعه شود.
- مصرف همزمان یا خودسرانه با سایر داروهای هورمونی توصیه نمی‌شود.
طریقه مصرف قرص مدروکسی پروژسترون برای تنبلی تخمدان
برای تنبلی تخمدان (سندروم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS) قرص مدروکسی پروژسترون به‌منظور تنظیم قاعدگی و جلوگیری از تجمع بیش از حد پوشش داخلی رحم (هایپرپلازی آندومتر) تجویز میشود. این دارو تخمکگذاری را درمان نمیکند، اما قاعدگی را منظم کرده و از مشکلات رحمی پیشگیری می‌کند. طریقه مصرف این دارو در تنبلی تخمدان:
- این قرص روزانه ۵ تا ۱۰ میلیگرم خوراکی مصرف میشود. این دارو را به مدت ۵ تا ۱۰ روز در نیمه دوم سیکل (مثلاً روزهای ۱۵ تا ۲۵ چرخه قاعدگی) مصرف کنید.
- پس از قطع دارو، طی ۳ تا ۷ روز خونریزی قاعدگی شروع میشود. دوره مصرف ممکن است به‌صورت ماهی یک‌بار یا هر ۲ ماه یک‌بار تکرار گردد، بسته به نظر پزشک.
- در صورت تاخیر یا عدم خونریزی، نیاز به بررسی مجدد توسط پزشک وجود دارد.
مکانیسم اثر قرص مدروکسی پروژسترون
مدروکسی پروژسترون با تقلید اثر هورمون طبیعی پروژسترون عمل می‌کند. این دارو باعث ترشح و سپس ریزش آندومتر در رحم میشود و باعث تنظیم چرخه قاعدگی خواهد شد. همچنین با مهار ترشح هورمون‌های گونادوتروپین (LH و FSH) از هیپوفیز، رشد فولیکول‌ها و تخمکگذاری را کاهش می‌دهد. این اثر مانع هایپرپلازی آندومتر ناشی از استروژن میشود و تعادل هورمونی بدن را حفظ می‌کند.
اشکال دارویی مدروکسی پروژسترون
اشکال دارویی مدروکسی پروژسترون به صورت زیر در دسترس است:
- قرص خوراکی: در دوزهای مختلف (۲.۵، ۵ و ۱۰ میلیگرم) برای درمان اختلالات قاعدگی، آمنوره، خونریزی‌های غیرطبیعی رحم و درمان جایگزینی هورمونی
- سوسپانسیون تزریقی (دپو): به شکل تزریق عضلانی طولانی‌اثر در دوزهای ۱۵۰ میلیگرم یا ۴۰۰ میلیگرم برای پیشگیری از بارداری طولانی‌مدت یا درمان برخی سرطان‌ها
عوارض قرص مدروکسی پروژسترون
این قرص مانند سایر داروهای هورمونی ممکن است عوارضی ایجاد کند که شدت آن‌ها در افراد مختلف متفاوت است. بیشتر عوارض خفیف و گذرا است اما در برخی بیماران می‌توانند جدی باشند. برخی از عوارض شایع این قرص عبارتند از:
- سردرد و سرگیجه
- تهوع یا استفراغ
- تغییرات وزن (افزایش یا کاهش)
- احتباس مایعات و تورم
- حساسیت یا درد پستان‌ها
- تغییرات خلق‌وخو (افسردگی یا عصبانیت)
- خونریزی‌های نامنظم یا لکه‌بینی
- آکنه و مشکلات پوستی
- کاهش میل جنسی
عوارض جدی مدروکسی پروژسترون
عوارض جدی نسبتاً نادر است اما نیاز به توجه فوری دارند. این دارو میتواند باعث لخته خون در عروق (ترومبوز ورید عمقی یا آمبولی ریوی)، افزایش فشار خون شدید، مشکلات کبدی، زردی پوست یا چشم (یرقان)، واکنش‌های آلرژیک شدید و در موارد نادر تغییرات شدید خلق‌وخو یا افسردگی حاد شود. در صورت بروز هر یک از این علائم، باید فوراً به پزشک مراجعه شود.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص مدروکسی پروژسترون، توجه به وضعیت سلامتی و سابقه بیماری‌ها بسیار مهم است. این دارو میتواند با برخی شرایط مانند بیماری قلبی، فشار خون بالا، مشکلات کبدی یا سابقه لخته‌های خونی تداخل داشته باشد. همچنین در بارداری، شیردهی یا استفاده همزمان با داروهای هورمونی دیگر باید با احتیاط مصرف شود. مشاوره پزشکی قبل از شروع دارو برای پیشگیری از عوارض ضروری است. موارد احتیاط این قرص:
- بیماری‌های قلبی و عروقی: مصرف در افراد با سابقه سکته، حمله قلبی یا لخته خون باید با نظارت پزشک باشد.
- فشار خون بالا: مصرف دارو ممکن است فشار خون را افزایش دهد و نیاز به کنترل منظم دارد.
- مشکلات کبدی: بیماران با بیماری‌های کبدی یا سابقه زردی باید دارو را با احتیاط مصرف کنند.
- بارداری و شیردهی: در دوران بارداری و شیردهی، استفاده بدون نظر پزشک ممنوع است.
- سابقه سرطان پستان یا رحم: باید قبل از مصرف بررسی‌های لازم انجام شود تا خطر افزایش نیابد.
- داروهای تداخل‌کننده: مصرف همزمان با داروهای ضدانعقاد، ضدصرع یا هورمونی دیگر باید تحت نظر پزشک باشد.
قرص مدروکسی پروژسترون در بارداری
قرص مدروکسی پروژسترون در دوران بارداری به طور کلی ممنوع است مگر در موارد خاص و تحت نظر دقیق پزشک، زیرا مصرف خودسرانه میتواند به جنین آسیب برساند. این دارو ممکن است باعث تغییرات هورمونی شود که منجر به مشکلات رشد جنین یا نقایص هنگام تولد گردد. زنانی که باردار می‌باشند یا قصد بارداری دارند باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند و در صورت مصرف تصادفی، به پزشک مراجعه نمایند.
کیا با قرص مدروکسی پروژسترون باردار شدند؟
افرادی که با قرص مدروکسی پروژسترون باردار شدند، کسانی می‌باشند که این دارو را برای تنظیم قاعدگی یا درمان اختلالات هورمونی مانند تنبلی تخمدان مصرف می‌کردند. نکات مهم در این رابطه:
- مدروکسی پروژسترون به طور کامل تخمکگذاری را مهار نمیکند، بنابراین امکان بارداری وجود دارد.
- مصرف دارو به عنوان روش پیشگیری از بارداری توصیه نمی‌شود.
- گزارش‌هایی از بارداری در حین مصرف این دارو وجود دارد، اما پزشکان این موضوع را در برنامه درمانی بیمار پیش‌بینی کرده و توصیه به استفاده از روش محافظتی می‌کنند.
تداخل دارویی
قرص مدروکسی پروژسترون میتواند با برخی داروها تداخل داشته باشد و اثرات درمانی یا عوارض آن را تغییر دهد. تداخلات دارویی مهم در این رابطه:
- داروهای ضدصرع ( فنی‌توئین، کاربامازپین، فنوباربیتال)
- داروهای ضدقارچ و ضد ویروس قوی (ریفامپین، ریفابوتین)
- داروهای ضد انعقاد و رقیق‌کننده خون
- داروهای هورمونی دیگر (استروژن‌ها یا قرص‌های ضدبارداری)
- مکمل‌های گیاهی (مثل جینسنگ یا سنت‌جان)
سخن پایانی
این مطلب به بررسی تنظیم چرخه قاعدگی و درمان اختلالات قاعدگی با قرص مدروکسی پروژسترون، از مجله راز سلامت پرداخت. این دارو با شبیه‌سازی اثر هورمون پروژسترون، به تعادل هورمونی بدن کمک کرده و خونریزی‌های غیرطبیعی رحم را کنترل می‌کند. مصرف صحیح و تحت نظر پزشک، خطر عوارض را کاهش داده و سلامت زنانه را حفظ می‌کند. علاوه بر این، مدروکسی پروژسترون میتواند پیشگیری از مشکلات رحمی ناشی از هایپرپلازی آندومتر و سایر اختلالات هورمونی را ممکن سازد.
دیدگاه خود را با سایر بازدیدکنندگان این مطلب به اشتراک بگذارید. در ارسال دیدگاه به قوانین زیر توجه کنید.