علت خارش بدن در شب چیست؟
خارش بدن در شب، که در اصطلاح پزشکی به آن خارش شبانه گفته میشود، احساس ناخوشایند و آزاردهنده‌ای است که فرد را وادار به خاراندن پوست خود می‌کند و در طول شب و هنگام خوابیدن شدت می‌یابد. برای آگاهی علت و دلایل با ما همراه باشید.
خشکی پوست
یکی از دلایل اصلی خارش بدن در شب خشکی پوست است که در نواحی مختلف بدن از جمله گردن، شکم، صورت، پاها و غیره رخ می‌دهد. دلیل اصلی خشکی پوست در شب تعریق کمتر بدن نسبت به روز است که جریان خون در پوست کاهش را کاهش می‌دهد. راه حل این مشکل، استفاده منظم از کرم‌های مرطوب‌کننده مخصوص پوست خشک، اجتناب از دوش آب داغ و مصرف کافی آب در طول روز است.
تغییرات هورمونی شبانه
بدن انسان شب‌ها وارد فاز استراحت میشود که در این حالت، سطح برخی از هورمون‌ها تغییر می‌کند. سطح کورتیزول (هورمون ضد التهاب طبیعی بدن) در شب کاهش می‌یابد که نتیجه آن حساس شدن پوست و واکنش‌های التهابی (خارش) است. دقت داشته باشید که این تغییرات بیولوژیکی طبیعی است. با این حال، در برخی از افراد که زمینه‌ی حساسیت یا بیماری پوستی دارند، می‌تواند مشکل ساز باشد.
آلرژی و حساسیت پوستی
افرادی که سابقه حساسیت یا آلرژی پوستی دارند، بیشتر در معرض خارش بدن در شب می‌باشند. برخی از دلایل ایجاد حساسیت پوستی افراد عبارتند از:
- استفاده از شوینده‌های قوی برای شستن
- مواد آلرژی‌زا مانند گرد و غبار، موی حیوانات خانگی، قارچ یا کپک
- الیاف مصنوعی در پتو، بالش یا لباس خواب
- خوردن غذاهای آلرژی‌زا مثل لبنیات، آجیل، تخم‌مرغ یا غذاهای دریایی قبل از خواب
استرس و فشار روانی
استرس و اضطراب یکی از عوامل خارش بدن است که شاید کمتر مورد توجه قرار بگیرد. در زمان استرس، سیستم عصبی پوست تحریک میشود و باعث آزاد شدن مواد شیمیایی مانند هیستامین می‌گردد که ایجاد خارش می‌کند. همچنین زمانی که ذهن آرام می‌گیرد (مثلاً هنگام خواب)، توجه به حس‌های بدنی بیشتر میشود و حتی خارش خفیف هم بیشتر احساس میشود.
بیماری‌های پوستی
یکی دیگر از علت خارش بدن در شب بیماری‌های پوستی از جمله اگزما، پسوریازیس و کهیر است. در طول شب، به دلیل تغییرات دمای بدن و کاهش سطح کورتیزول، علائم این بیماری‌ها شدیدتر میشود. بهترین راه برای حل این مشکل، مراجعه به پزشک برای دریافت داروهای ضد التهاب، کرم‌های کورتونی یا آنتی‌هیستامین‌ها و همچنین پرهیز از عوامل محرک مانند صابون‌های قوی یا گرمای زیاد است.
مشکلات کبدی و کلیوی
در بیماری‌های مزمن کبدی مانند کلستاز کبدی (که در آن جریان صفرا مختل میشود)، مواد زاید در بدن جمع می‌شوند و وارد جریان خون می‌شوند. این مواد باعث تحریک عصب‌های پوستی و خارش شدید می‌شوند. در بیماران مبتلا به نارسایی کلیه نیز مواد اوره و دیگر سموم در خون افزایش می‌یابند که می‌توانند پوست را تحریک کنند. این خارش بدون ضایعه‌ی پوستی قابل مشاهده است و بیشتر در شب تشدید میشود.
کمبود ویتامین یا آهن
کمبود ویتامین D، ویتامین B12، آهن و مواد معدنی باعث ضعف عملکرد سیستم عصبی و ایمنی میشود. در واقع، کمبود آهن با خارش غیرقابل توضیح ارتباط مستقیم دارد. راهکار این مشکل، آزمایش خون برای بررسی سطح این مواد و در صورت نیاز مصرف مکمل‌های تجویز‌شده توسط پزشک است.
عفونت‌های پوستی یا انگلی مانند گال
گال نوعی بیماری پوستی مسری است که توسط مایت (کنه ریز) ایجاد میشود. یکی از علائم بارز آن خارش شدید شبانه مخصوصاً در نواحی بین انگشتان، مچ دست، کشاله ران، زیر بغل و شکم است. این بیماری نیاز به داروهای موضعی و خوراکی ضد انگلی دارد و باید تمام افراد خانواده درمان شوند.
درمان خارش بدن در شب
همانطور که بیان شد، خارش بدن در شب یکی از مشکلات آزاردهنده‌ای است که می‌تواند باعث بی‌خوابی، اختلال در آرامش شبانه و حتی کاهش کیفیت زندگی شود. در ادامه به بررسی درمان پزشکی خارش بدن در شب می‌پردازیم.
- آنتی‌هیستامین‌ها (ضدحساسیت): اگر خارش بدن به دلیل آلرژی یا واکنش‌های التهابی باشد، مصرف داروهای آنتیهیستامین موثر است. داروهایی مانند سیتریزین، لوراتادین یا هیدروکسیزین (که خاصیت خواب‌آور نیز دارد) در کاهش خارش شبانه بسیار مفید می‌باشند.
- کرم‌ها و پمادهای ضد خارش: برای مواردی که خارش در ناحیه خاصی از بدن وجود دارد، استفاده از کرم‌های موضعی مانند کالامین، پماد هیدروکورتیزون یا کرم‌های خنک‌کننده حاوی منتول توصیه میشود. این محصولات با خاصیت ضد التهاب و آرام‌بخش، سبب کاهش فوری خارش می‌شوند.
- بررسی و اصلاح کمبودهای تغذیه‌ای: کمبود برخی مواد معدنی و ویتامین‌ها از جمله آهن، ویتامین D و ویتامین B12 ممکن است موجب خارش بی‌دلیل شود. در صورت مشکوک بودن به این موارد، انجام آزمایش خون و دریافت مکمل‌های مناسب زیر نظر پزشک ضروری است
درمان خانگی خارش بدن در شب
برخی افراد و بیمارات ترجیح می‌دهند که به جای روش دارویی، از روش درمانی خانگی استفاده کنند. برای آگاهی از درمان خانگی خارش بدن با ما همراه باشید.
- استفاده از مرطوب‌کننده‌ها: خشکی پوست یکی از شایع‌ترین علل خارش در شب است. استفاده منظم از کرم‌های مرطوب‌کننده، به خصوص پس از حمام یا قبل از خواب، کمک زیادی به حفظ رطوبت پوست و کاهش خارش می‌کند. کرم‌هایی که حاوی اوره، گلیسیرین، یا سرامید هستند، انتخاب مناسبی برای پوست‌های خشک و حساس به شمار می‌روند.
- کاهش دمای اتاق خواب: دمای بالای اتاق می‌تواند موجب تعریق، افزایش خشکی پوست و تحریک خارش شود. بهتر است دمای اتاق خواب بین ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد تنظیم شود. استفاده از ملحفه‌های نخی و سبک نیز منجر به تهویه بهتر پوست و کاش تحریک خواهد شد.
- پوشیدن لباس خواب مناسب: لباس‌های خواب باید از الیاف طبیعی مانند پنبه (نخ) تهیه شده باشند تا از تعریق بیش از حد و تحریک پوست جلوگیری شود. لباس‌های تنگ یا تولید شده از الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر می‌توانند خارش شبانه را تشدید کنند.
- اجتناب از مواد شوینده تحریک‌کننده: شوینده‌های معطر و قوی موجب باقی ماندن مواد شیمیایی روی لباس‌ها می‌شوند که در تماس با پوست، حساسیت و خارش ایجاد می‌کنند. به همین دلیل، توصیه میشود از شوینده‌های ملایم، بدون بو و مخصوص پوست‌های حساس استفاده شود.
- حمام با آب ولرم و صابون‌های ملایم: حمام با آب داغ می‌تواند پوست را خشک‌تر کرده و احساس خارش را بیشتر کند. استفاده از آب ولرم و صابون‌های بدون عطر و ضدحساسیت، باعث محافظت از لایه طبیعی چربی پوست خواهد شد.
سخن پایانی
این مطلب از مجله راز سلامت به بررسی دلایل و علت خارش بدن در شب پرداخت. این عارضه ممکن است ناشی از عوامل ساده‌ای مانند خشکی پوست یا گرمای محیط خواب باشد، اما در برخی موارد نیز می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های پوستی، حساسیت‌ها، اختلالات عصبی یا مشکلات داخلی بدن باشد. شناخت دقیق علت خارش شبانه، اولین گام در انتخاب روش درمانی مؤثر است.
دیدگاه خود را با سایر بازدیدکنندگان این مطلب به اشتراک بگذارید. در ارسال دیدگاه به قوانین زیر توجه کنید.