درمان سریع فشار چشم

درمان پزشکی فشار چشم

افزایش فشار داخل چشم که به آن فشار چشم بالا گفته می‌شود، یکی از مشکلات جدی در سلامت چشم است که در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به بیماری گلوکوم و در نهایت از دست رفتن بینایی شود. درمان فشار چشم بر پایه کاهش این فشار و جلوگیری از آسیب به عصب بینایی انجام می‌گیرد و اغلب به کمک داروها، لیزر یا جراحی صورت می‌پذیرد. افزایش فشار داخل چشم معمولاً به دلیل اختلال در تعادل بین تولید و خروج مایع شفاف داخل چشم به نام زلالیه رخ می‌دهد. این مایع به طور مداوم در چشم تولید و تخلیه می‌شود و اگر خروج آن دچار مشکل شود، باعث افزایش فشار داخل چشم خواهد شد.

درمان پزشکی این عارضه با هدف کاهش فشار داخل چشم، حفظ سلامت عصب بینایی، پیشگیری از آسیب برگشت‌ناپذیر و کاهش احتمال نابینایی طراحی شده است. پزشکان بسته به شدت بیماری، علت زمینه‌ای، سن بیمار و شرایط دیگر یکی از روش‌های درمانی زیر را انتخاب می‌کنند.

قطره‌های چشمی برای کاهش فشار چشم

قطره چشمی اولین و رایج‌ترین خط درمان برای کنترل فشار چشم بالا است و به طور معمول توسط پزشک تجویز می‌شوند. این داروها برای کاهش فشار از دو راه مختلف عمل می‌کنند که برخی از این قطره‌ها به شرح زیر است:

• پروستاگلاندین آنالوگ‌ها از جمله لاتانوپروست و بیمتوپروست با افزایش خروج مایع از چشم به کاهش فشار کمک کرده و اغلب تنها یکبار در روز مصرف می‌شوند. این داروها ممکن است باعث تغییر رنگ عنبیه، تحریک چشم یا افزایش رشد مژه‌ها شوند.
• بتابلوکرها از جمله تیمولول با کاهش تولید مایع زلالیه در چشم عمل می‌کنند و دو بار در روز مصرف می‌شوند. استفاده از این داروها در برخی بیماران باعث کاهش ضربان قلب، تنگی نفس یا خستگی می‌شود.
• مهارکننده‌های کربنیک انیدراز مانند دورزولامید و برینزولامید نیز با کاهش تولید مایع زلالیه به کاهش فشار چشم کمک می‌کنند. از عوارض احتمالی آن‌ها می‌توان به طعم فلزی در دهان، سردرد و تحریک چشم اشاره کرد.
• آگونیست‌های آلفا-۲ مانند برینومیدین ترکیبی از هر دو مکانیسم را دارند و هم باعث کاهش تولید مایع می‌شوند و هم خروج آن را افزایش می‌دهند. این داروها ممکن است عوارضی مانند خشکی دهان، خواب‌آلودگی و تحریک موضعی چشم داشته باشند.

داروهای خوراکی در درمان فشار چشم بالا

در صورتی که قطره‌های چشمی نتوانند فشار چشم را به حد طبیعی برسانند یا بیمار به‌درستی از آن‌ها استفاده نکند، پزشک ممکن است داروهای خوراکی را به درمان اضافه کند. داروهای خوراکی در موارد حاد یا گلوکوم‌های پیشرفته کاربرد دارند. استازولامید یکی از رایج‌ترین داروهای خوراکی در این زمینه است که با کاهش تولید مایع زلالیه با کاهش فوری فشار داخل چشم همراه است. این دارو اغلب به صورت قرص تجویز می‌شود و عوارضی مانند تکرر ادرار، احساس سوزن‌سوزن شدن در اندام‌ها، تغییر در حس چشایی و خستگی عمومی دارد.

درمان سریع فشار چشم با لیزر

درمان با لیزر یک گزینه مهم و کم‌تهاجمی در درمان فشار چشم است و زمانی توصیه می‌شود که داروها کافی نباشند یا بیمار به دلایلی نتواند دارو مصرف کند. لیزر می‌تواند باعث بهبود جریان خروج مایع از چشم شود یا در موارد خاص مانع انسداد آن شود.

• ترابکولوپلاستی با لیزر یک روش پرکاربرد در بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه باز است. در این روش، لیزر روی نواحی خاصی از سیستم خروج مایع تمرکز می‌کند تا مسیر تخلیه را بازتر و کارآمدتر کند. این روش در مطب پزشک انجام می‌شود و نیاز به بیهوشی ندارد.
• ایریدوتومی با لیزر برای بیمارانی انجام می‌شود که دچار گلوکوم زاویه بسته هستند. در این روش، سوراخ کوچکی در عنبیه چشم ایجاد می‌شود تا مسیر جدیدی برای عبور مایع باز شود. این کار باعث جلوگیری از انسداد ناگهانی و خطرناک زاویه چشم می‌شود.

جراحی برای درمان فشار چشم مقاوم

اگر فشار چشم با دارو و لیزر کنترل نشود، جراحی چشم به‌عنوان گزینه نهایی در نظر گرفته می‌شود. این روش‌ها در مراکز تخصصی انجام شده و برای بیماران با گلوکوم پیشرفته یا مواردی که به سایر درمان‌ها پاسخ نداده است، مناسب می‌باشند.

ترابکولکتومی یکی از رایج‌ترین عمل‌های جراحی فشار چشم است که در آن یک کانال کوچک در صلبیه (سفیدی چشم) ایجاد می‌شود تا مایع زلالیه از آن خارج شده و فشار چشم کاهش یابد. این عمل تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و دوره نقاهت چند هفته‌ای دارد. کاشت شانت یا دریچه چشم نیز یکی دیگر از روش‌های جراحی است که در آن یک وسیله کوچک برای تخلیه مایع داخل چشم درون چشم کار گذاشته می‌شود. این روش برای بیماران مبتلا به گلوکوم مقاوم یا کسانی که عمل ترابکولکتومی موفق نبوده، مناسب است.

چگونه فشار چشم را پایین بیاوریم؟  (خانگی)

در کنار درمان‌های پزشکی، بیماران باید به مراقبت‌های عمومی و اصلاح سبک زندگی نیز توجه کنند تا فشار چشم به‌خوبی کنترل شود و احتمال پیشرفت بیماری کاهش یابد. معاینات منظم چشمی، حتی در صورت نداشتن علائم خاص، برای کنترل فشار چشم بسیار ضروری است. افرادی که سابقه خانوادگی گلوکوم دارند باید با دقت بیشتری وضعیت چشم خود را پیگیری کنند.

از مصرف خودسرانه داروهای کورتونی از جمله قطره‌های چشمی بدون نسخه پزشک باید پرهیز شود، چرا که این داروها می‌توانند فشار داخل چشم را افزایش دهند. بیمارانی که به فشار چشم مبتلا هستند باید از فعالیت‌های شدید بدنی، بلند کردن اجسام سنگین یا تمرینات ورزشی وارونه (مانند یوگا در حالت ایستادن روی سر) خودداری کنند. تغذیه سالم با تمرکز بر میوه‌ها، سبزیجات و مواد حاوی آنتی‌اکسیدان نیز می‌تواند به حفظ سلامت عصب بینایی کمک کند. همچنین مصرف زیاد آب در یک وعده توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است به صورت موقت فشار داخل چشم را افزایش دهد.

سخن پایانی

این مطلب از مجله راز سلامت به بررسی درمان سریع فشار چشم پرداخت. افزایش فشار داخل چشم یک وضعیت جدی است که نیاز به تشخیص سریع و درمان فوری دارد تا از آسیب‌های جبران‌ناپذیر به عصب بینایی جلوگیری شود. درمان سریع فشار چشم با تجویز قطره‌های مخصوص یا داروهای خوراکی آغاز می‌شود و در صورت نیاز، از لیزر یا جراحی برای کاهش فشار بهره گرفته می‌شود. مراجعه منظم به پزشک، پیروی دقیق از دستورات دارویی و پرهیز از مصرف خودسرانه داروها نقش بسیار مهمی در کنترل این بیماری خاموش دارد.