قرص دولوکستین برای چیست؟
دولوکستین یک داروی ضد افسردگی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SSNRI) است. این دارو بر مواد شیمیایی موجود در مغز که ممکن است در افراد مبتلا به افسردگی نامتعادل باشند، تأثیر میگذارد. به علاوه، این قرص برای درمان اختلال افسردگی اساسی در بزرگسالان استفاده میشود. همچنین برای درمان اختلال اضطراب عمومی در بزرگسالان و کودکانی که حداقل 7 سال سن دارند نیز تجویز خواهد شد.
دولوکستین همچنین در بزرگسالان برای درمان درد عصبی ناشی از دیابت (نوروپاتی دیابتی) یا درد مزمن عضلات یا مفاصل (مانند کمردرد و درد آرتروز) استفاده میشود.
موارد مصرف قرص دولوکستین
این دارو همچنین در بزرگسالان برای درمان درد عصبی ناشی از دیابت (نوروپاتی دیابتی) یا درد مزمن عضلات یا مفاصل (مانند کمردرد و درد آرتروز) استفاده میشود. برخی از برندهای دولوکستین نیز برای درمان فیبرومیالژیا (یک اختلال درد مزمن) کاربرد دارند. برخی از موارد مصرف این قرص عبارتند از:
- افسردگی اساسی
- اختلال اضطراب فراگیر
- درد نوروپاتیک دیابتی
- فیبرومیالژیا
- دردهای مزمن عضلانی–اسکلتی (مثل کمردرد مزمن و استئوآرتریت)
قرص دولوکستین ۲۰ برای چیست؟
کپسول دولوکستین ۲۰ میلیگرم برای شروع درمان افسردگی، اختلال اضطراب فراگیر و برخی دردهای عصبی یا عضلانی–اسکلتی به صورت دوز آغازین تجویز میشود. این دوز کم به بدن کمک میکند تا به دارو عادت کند و عوارض اولیه کاهش یابد. پس از چند روز تا چند هفته، پزشک دوز را به ۳۰ یا ۶۰ میلیگرم افزایش میدهد.
نحوه مصرف قرص دولوکستین
این قرص باید طبق نسخه و دستور پزشک مصرف شود. تمام دستورالعملهای روی برچسب نسخه خود را دنبال کنید و تمام راهنماها یا برگههای دستورالعمل دارو را بخوانید. پزشک شما ممکن است گاهی اوقات دوز شما را تغییر دهد. برای آگاهی از نحوه مصرف، با ما همراه باشید.
- دقت داشته باشید که دارو باید تحت نظر و نسخه پزشک باشد. افزایش یا مصرف دوزهای بالاتر از قرص دولوکستین اثرات مثبت آن را افزایش نمیدهد. به علاوه، ممکن است عوارض جانبی و خطرات را نیز افزایش دهد.
- کپسول یا قرص را به صورت کامل میل کرده و از جویدن یا خرد کردن آن خودداری کنید. همچنین، میتوانید این قرص را با غذا یا بدون غذا مصرف کنید.
- در زمان مصرف باید فشار خون بیمار به صورت مرتب بررسی شود.
- در صورت بروز هرگونه تغییر در عملکرد جنسی، مانند از دست دادن علاقه به رابطه جنسی، مشکل در رسیدن به ارگاسم یا (در مردان) مشکلات نعوظ یا انزال، به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از مشکلات جنسی قابل درمان میباشند.
- مصرف دولوکستین را به طور ناگهانی قطع نکنید، در غیر این صورت ممکن است علائم ناخوشایندی (مانند آشفتگی، گیجی، سوزن سوزن شدن یا احساس شوک الکتریکی) داشته باشید. قبل از قطع دارو با پزشک خود مشورت کنید.
بهترین زمان مصرف دولوکستین
زمان مصرف قرص دولوکستین بسته به تحمل فردی و نظر پزشک متفاوت است، ولی توصیه میشود روزانه یکبار در زمان ثابت مصرف شود. بسیاری از افراد آن را صبحها مصرف میکنند، چون ممکن است در برخی باعث بیخوابی شود. اگر در شما خوابآلودگی ایجاد کند، مصرف شب مناسبتر است. مهم است دارو را همراه با یک لیوان آب و بدون خرد کردن کپسول مصرف کنید.
مکانیسم اثر قرص دولوکستین
نحوه عملکرد بر پایه مهار بازجذب سروتونین و نوراپینفرین در دستگاه عصبی مرکزی است. این دارو با مسدود کردن ناقلهای بازجذب این دو نوروترانسمیتر در سیناپسها، باعث افزایش سطح و ماندگاری آنها میشود. بالا رفتن سروتونین به بهبود خلقوخو و کاهش اضطراب کمک کرده و افزایش نوراپینفرین نقش مهمی در کاهش دردهای نوروپاتیک و عضلانی دارد. نتیجه نهایی، بهبود افسردگی، اضطراب و دردهای مزمن است.
اشکال دارویی دولوکستین
این دارو در اشکال کپسول خوراکی عرضه میشود. این کپسولها در دوزهای مختلف مانند ۲۰، ۳۰، ۴۰ و ۶۰ میلیگرم تولید میشوند و برای آزادسازی تدریجی دارو در روده طراحی شدهاند؛ بنابراین نباید خرد، جویده یا باز شوند.
اسامی رایج قرص دولوکستین
- سیملتا (معادل ایرانی Cymbalta)
- دولوکستین (نام تجاری برخی شرکتهای ایرانی)
- دولوکستین آریا
- دولوکستین ابوریحان
- دولوکستین تهران شیمی
- ایرنکا (Irenka – نام تجاری بینالمللی، گاهی در نسخهها دیده میشود)
تاثیر دولوکستین بر مغز
اثرات کپسول دولوکستین بر مغز در چند بخش اصلی خلاصه میشود:
- افزایش سروتونین و نوراپینفرین: دولوکستین با مهار بازجذب این دو ناقل عصبی، سطح آنها را در سیناپسها بالا میبرد.
- تنظیم مسیرهای درد در مغز و نخاع: با تقویت نوراپینفرین، حساسیت مغز به درد کمتر میشود.
- بهبود ارتباط عصبی: افزایش نوروترانسمیترها باعث تقویت پیامرسانی عصبی و بهبود عملکرد ذهنی میشود.
- کاهش واکنشهای استرسی: موجب آرامتر شدن سیستم عصبی و کاهش تنش میشود.
عوارض قرص دولوکستین
یک دارو در کنار اثرات مورد نیاز خود، ممکن است برخی عوارض جانبی ناخواسته نیز ایجاد کند. اگرچه ممکن است همه این عوارض جانبی رخ ندهند، اما در صورت بروز، ممکن است نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشند. برخی از عوارض شایع این قرص عبارتند از:
- بثورات موضعی
- تاول، پوسته پوسته شدن یا شل شدن پوست
- تاری دید
- تغییر در هوشیاری
- لرز
- گیجی
- ادرار تیره
- سرگیجه، ضعف یا سبکی سر هنگام بلند شدن ناگهانی از حالت خوابیده یا نشسته
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- خستگی یا ضعف عمومی
- کهیر یا تاول، خارش یا بثورات پوستی
- افزایش تشنگی
عوارض جدی
عوارض خطرناک و جدی دولوکستین که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند عبارتند از:
- سندرم سروتونین: تب، لرزش، ضربان قلب سریع، گیجی
- آسیب کبدی: زردی پوست یا چشمها، درد سمت راست بالای شکم
- افکار یا رفتار خودکشی به خصوص در جوانان
- هیپوناترمی: سردرگمی، سردرد شدید، تشنج
- افزایش فشار خون یا ضربان قلب بالا
- واکنش آلرژیک شدید مثل تورم صورت و مشکلات تنفسی
عوارض قرص دولوکستین ۲۰
عوارض گزارش شده برای این دوز مصرفی به شرح زیر است:
- تهوع
- خشکی دهان
- سردرد
- خوابآلودگی یا بیخوابی
- یبوست
- سرگیجه
- تعریق زیاد
- کاهش اشتها
- خستگی
موارد احتیاط قرص دولوکستین
قبل از مصرف، بیماران به موارد احتیاط زیر دقت داشته باشند:
- دولوکستین ممکن است باعث افزایش آنزیمهای کبدی یا حتی آسیب کبدی شود. در افرادی که هپاتیت، سیروز، کبد چرب شدید یا سابقه مصرف الکل دارند، خطر بیشتر است. در این بیماران یا نباید دارو مصرف شود، یا در صورت ضرورت با آزمایشهای منظم کبدی و کنترل دقیق تجویز میشود.
- در بیماریهای شدید کلیوی (GFR بسیار پایین)، دفع دارو کاهش مییابد و تجمع آن در بدن ممکن است باعث افزایش عوارض جانبی شود. در این افراد معمولاً یا مصرف ممنوع است یا با دوز بسیار پایین و زیر نظر پزشک انجام میشود.
- دولوکستین میتواند باعث افزایش فشار خون و ضربان قلب شود. بنابراین در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، آریتمیها یا مشکلات قلبی باید با احتیاط و با کنترل منظم فشار خون تجویز شود.
- این دارو میتواند فشار داخل چشم را افزایش دهد. در بیماران مستعد حمله گلوکوم زاویه بسته، مصرف آن ممکن است حمله حاد ایجاد کند که وضعیت اورژانسی محسوب میشود.
- دولوکستین ممکن است آستانه تحریکپذیری نورونی را تغییر دهد و احتمال بروز تشنج را افزایش دهد. به همین دلیل در بیماران مبتلا به صرع باید با دقت و تحت نظر متخصص استفاده شود.
- ترکیب دولوکستین با مهارکنندههای مونوآمیناکسیداز (MAOI) میتواند منجر به سندرم سروتونین شود که بسیار خطرناک است.
- مصرف همزمان با داروهایی مثل SSRIs، SNRIs، ترامادول، لیتیوم، مهارکنندههای CYP2D6، تریپتانها و برخی داروهای گیاهی مثل مخمر سنت جان، خطر سندرم سروتونین را افزایش میدهد. علائم شامل تب، انقباض عضلات، بیقراری و تغییر هوشیاری است.
- در افراد زیر ۲۵ سال، به خصوص در شروع درمان، احتمال بدتر شدن افسردگی یا بروز افکار خودکشی وجود دارد. خانواده یا اطرافیان باید تغییرات رفتاری را زیر نظر داشته باشند.
قرص دولوکستین و لاغری
دولوکستین به طور مستقیم داروی لاغری نیست، اما در برخی افراد میتواند باعث کاهش وزن خفیف شود. این اثر به دلایل زیر اتفاق میافتد:
- کاهش اشتها: یکی از عوارض شایع دولوکستین کاهش اشتهاست. فرد ممکن است میل کمتری به غذا پیدا کند و بهطور ناخودآگاه کالری کمتری دریافت کند.
- تهوع یا ناراحتی معده: به خصوص در هفتههای اول مصرف، تهوع باعث کمخوردن میشود و ممکن است کاهش وزن ایجاد کند.
- بهبود افسردگی و افزایش فعالیت: وقتی افسردگی یا دردهای مزمن کاهش پیدا کند، فرد ممکن است فعالیت بیشتر و مصرف کالری بالاتری داشته باشد؛ این میتواند منجر به کاهش وزن شود.
آیا کاهش وزن شدید ایجاد میکند؟
خیر، کاهش وزن ناشی از این دارو معمولاً خفیف و محدود است. کاهش وزن زیاد یا طولانیمدت میتواند نشانه مشکلی مثل سوءتغذیه، دوز نامناسب یا عوارض گوارشی باشد و باید به پزشک اطلاع داده شود.
قرص دولوکستین در بارداری
مصرف قرص دولوکستین در بارداری باید با احتیاط و فقط تحت نظر پزشک مصرف شود. این دارو معمولاً در بارداری ممنوع نیست، اما به دلیل احتمال بروز عوارضی مانند زایمان زودرس، کاهش وزن نوزاد و علائم ترک پس از تولد بهویژه در سهماهه سوم، با دقت ارزیابی میشود. در عین حال قطع ناگهانی آن میتواند باعث بازگشت شدید افسردگی یا اضطراب در مادر شود. بنابراین پزشک باید فواید و خطرات را سنجیده و در صورت نیاز از کمترین دوز مؤثر استفاده کند.
موارد منع مصرف قرص دولوکستین
در کنار موارد احتیاط، باید به موارد منع مصرف زیر دقت داشت:
- مصرف همزمان با MAOI
- حساسیت یا آلرژی به دولوکستین
- نارسایی شدید کبدی
- نارسایی شدید کلیوی (GFR بسیار پایین)
- گلوکوم زاویه بسته کنترلنشده
- مصرف زیاد و فعال الکل (به علت خطر آسیب کبدی)
- استفاده در کودکان زیر سن مجاز (بسته به کاربرد دارویی)
تداخل دارویی قرص دولوکستین
برخی از تداخلات دارویی مهم عبارتند از:
- MAOIها (مانند ترانیلسیپرومین، فنلزین)
- داروهای سروتونرژیک (فلوکستین، سرترالین، ترامادول، لیتیوم، تریپتانها)
- داروهای ضدانعقاد و ضدپلاکت (وارفارین، آسپرین، کلوپیدوگرل)
- NSAID (ایبوپروفن، دیکلوفناک)
- داروهای کبدیمتابولیزهشونده از طریق CYP1A2 و CYP2D6 (فلووکسامین، سایمتیدین، پاروکستین)
- الکل
- داروهای خوابآور و آرامبخش (بنزودیازپینها، آنتیهیستامینها)
سخن پایانی
این مطلب به بررسی قرص دولوکستین، از مجله راز سلامت پرداخت. این دارو با افزایش سطح سروتونین و نوراپینفرین در مغز، علاوه بر بهبود خلقوخو، باعث کاهش درد و افزایش کیفیت زندگی بیماران میشود. با این حال، مصرف آن نیازمند رعایت دقیق موارد احتیاط، تداخلات دارویی و عوارض جانبی است تا خطرات احتمالی به حداقل برسد. تصمیمگیری درباره شروع، ادامه یا قطع درمان باید تحت نظر پزشک باشد تا هم اثربخشی دارو حفظ و هم سلامت بیمار تضمین شود.
دیدگاه خود را با سایر بازدیدکنندگان این مطلب به اشتراک بگذارید. در ارسال دیدگاه به قوانین زیر توجه کنید.