قرص سیتالوپرام
سیتالوپرام یکی از داروهای پرکاربرد ضدافسردگی از گروه مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRI) است که با نسخه پزشک برای افسردگی، اضطراب، اختلال پانیک و وسواس فکری–عملی استفاده میشود. این دارو با افزایش سطح سروتونین در مغز به بهبود خلق، کاهش استرس و کنترل افکار منفی کمک میکند. سیتالوپرام در دوزهای مختلف و اشکال دارویی متنوع عرضه میشود و مصرف آن باید تحت نظر پزشک باشد. با توجه به تاثیرات عصبی و روانی، شناخت موارد مصرف، عوارض، تداخلات دارویی و نکات ایمنی برای استفاده بهینه و پیشگیری از عوارض جانبی ضروری است.
قرص سیتالوپرام برای چیست؟
سیتالوپرام یک داروی ضدافسردگی از گروه مهارکنندههای بازجذب انتخابی سروتونین (SSRI) است که برای درمان افسردگی، اضطراب، حملات پانیک و گاهی وسواس استفاده میشود. این دارو با افزایش سطح سروتونین در مغز باعث بهبود خلقوخو، کاهش استرس و کنترل افکار منفی خواهد شد. اثرات درمانی معمولاً پس از ۲ تا ۴ هفته ظاهر میشود. مصرف آن باید زیر نظر پزشک باشد و قطع ناگهانی میتواند باعث عوارض شود.
قرص سیتالوپرام برای چی خوبه؟
این دارو اثرات متعددی بر روی بیمار دارد که برخی از موارد مصرف آن به شرح زیر است:
- درمان افسردگی
- کاهش اضطراب و استرس شدید
- درمان اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
- کنترل حملات پانیک (Panic disorder)
- درمان وسواس فکری–عملی (OCD) در برخی بیماران
- بهبود اختلالات خلقی و کاهش افکار منفی
نحوه مصرف قرص سیتالوپرام
سیتالوپرام روزی یکبار مصرف میشود و بهتر است هر روز در ساعت مشخصی خورده شود تا سطح دارو در بدن پایدار بماند. درمان با دوز پایین آغاز میشود و سپس تحت نظر پزشک افزایش مییابد. مصرف منظم و عدم قطع ناگهانی بسیار مهم است، توقف ناگهانی میتواند باعث علائم آزاردهنده شود.
- این قرص روزی یکبار مصرف میشود و استمرار در زمان مصرف اهمیت دارد تا دارو به طور یکنواخت در خون باقی بماند.
- بهتر است دارو هر روز در یک ساعت ثابت مصرف شود؛ برخی پزشکان صبح را توصیه میکنند، ولی اگر موجب خوابآلودگی شود میتوان آن را شب مصرف کرد.
- درمان با دوز پایین آغاز میشود (مثلاً 10 میلیگرم) و سپس بسته به پاسخ بدن و شدت علائم، پزشک دوز را بهتدریج افزایش میدهد.
- قطع ناگهانی دارو توصیه نمیشود؛ قطع ناگهانی میتواند باعث علائم ترک مانند سرگیجه، بیقراری، شوکهای مغزی، تهوع و اضطراب شود.
- در صورت فراموشی یک دوز، نباید دوز بعدی را دو برابر کرد؛ فقط دوز بعدی را طبق برنامه عادی مصرف کنید مگر اینکه پزشک نظر دیگری بدهد.
- مصرف منظم و مداوم اهمیت زیادی دارد، ممکن است ۲ تا ۴ هفته طول بکشد تا اثرات مثبت دارو ظاهر شود و قطع و وصل کردن مصرف میتواند روند درمان را مختل کند.
نحوه مصرف قرص سیتالوپرام در کودکان
مصرف سیتالوپرام در کودکان و نوجوانان فقط باید با دستور مستقیم پزشک متخصص روانپزشکی کودک انجام شود؛ زیرا تنظیم دوز، پایش عوارض و ارزیابی خطرات بسیار حساس است.
- دوز اولیه معمولاً بسیار پایین انتخاب میشود (5 تا 10 میلیگرم در روز) و سپس طبق پاسخ کودک بهتدریج افزایش مییابد.
- دارو یکبار در روز مصرف میشود، ترجیحاً در یک ساعت ثابت تا سطح آن در بدن یکنواخت بماند.
- بلع با آب انجام شود و از خرد کردن یا جویدن قرص بدون اجازه پزشک خودداری شود.
- شروع درمان نیاز به پایش دقیق دارد؛ والدین باید تغییرات خلقی، اضطراب، بیقراری یا هر رفتار غیرمعمول را به پزشک گزارش دهند.
- قطع دارو باید تدریجی باشد؛ توقف ناگهانی میتواند باعث علائم ترک شود. ارزیابی منظم توسط پزشک ضروری است تا دوز، عوارض احتمالی و روند درمان کنترل شود.
قرص سیتالوپرام برای معده
این قرص به صورت مستقیم برای درمان مشکلات معده ساخته نشده است. با این حال، در بسیاری از افراد به صورت غیرمستقیم باعث بهبود علائم گوارشی میشود. چون استرس و اضطراب میتوانند باعث دلدرد، سوزش معده، تهوع، نفخ و حتی IBS شوند، قرص سیتالوپرام با کاهش اضطراب به آرام شدن معده و روده کمک میکند. البته ممکن است در هفتههای اول مصرف باعث تهوع یا اسهال خفیف شود که موقتی است و با ادامه درمان کاهش پیدا میکند.
عوارض قرص سیتالوپرام
سیتالوپرام مانند دیگر داروهای ضدافسردگی ممکن است در هفتههای اول مصرف باعث عوارض خفیف شود که اغلب با ادامه درمان کاهش مییابد. بیشتر این عوارض موقتی است و در صورت شدت یا تداوم باید با پزشک مشورت کرد. برخی از عوارض شایع به شرح زیر است:
- تهوع
- سردرد
- خشکی دهان
- اسهال یا یبوست
- خوابآلودگی یا بیخوابی
- کاهش اشتها
- تعریق زیاد
- سرگیجه
- کاهش میل جنسی
عوارض قرص سیتالوپرام 20
قرص سیتالوپرام ۲۰ میلیگرم میتواند عوارض مشابه سایر دوزها داشته باشد. شایعترین آنها شامل تهوع، سردرد، سرگیجه، خشکی دهان، بیخوابی یا خوابآلودگی، اسهال یا یبوست، تعریق زیاد، کاهش اشتها، کاهش میل جنسی و لرزش است. اغلب این عوارض در هفتههای اول مصرف موقت هستند و با ادامه درمان کاهش مییابند.
آیا قرص سیتالوپرام خواب آور است؟
قرص سیتالوپرام میتواند هم خوابآور و هم بیخوابیآور باشد، بسته به فرد و زمان مصرف:
- در برخی افراد باعث خوابآلودگی و آرامش میشود، به خصوص اگر در طول روز مصرف شود.
- در بعضی افراد، به ویژه در هفتههای اول، ممکن است بیخوابی یا مشکل در به خواب رفتن ایجاد کند.
- بهترین روش، مصرف دارو در ساعت مشخص و طبق نظر پزشک است تا عوارض خواب تنظیم شود.
مکانیسم اثر قرص سیتالوپرام
سیتالوپرام یک داروی ضدافسردگی از گروه مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRI) است. این دارو با مهار بازجذب سروتونین در سیناپسهای عصبی مغز باعث افزایش سطح سروتونین میشود. افزایش سروتونین باعث بهبود خلقوخو، کاهش اضطراب، کنترل افکار منفی و آرامش روانی میشود. اثر کامل دارو معمولاً ۲ تا ۴ هفته پس از شروع مصرف ظاهر میشود و مصرف منظم برای نتیجه مطلوب ضروری است.
اشکال دارویی سیتالوپرام
اشکال دارویی این دارو عبارتند از:
- قرص خوراکی
- محلول خوراکی
- کپسول (کمتر رایج)
اسامی رایج سیتالوپرام
- سیتالکس
- سیتاکسا
- سیتالوتد
- سیتالورامین
- رالوپرام
موارد هشدار قرص سیتالوپرام
بیماران قبل از مصرف، به موارد احتیاط یا هشدار زیر توجه کنند:
- اگر فرد سابقه حساسیت به سیتالوپرام یا دیگر داروهای SSRI داشته باشد، مصرف آن ممکن است باعث راش پوستی، تورم صورت یا لبها، خارش شدید و در موارد نادر شوک آنافیلاکتیک شود.
- افکار خودکشی در نوجوانان و افراد زیر 25 سال گزارش شده است. مصرف سیتالوپرام ممکن است در هفتههای اول یا هنگام تغییر دوز باعث افکار خودکشی یا رفتارهای پرخطر شود.
- این دارو میتواند باعث طولانی شدن فاصله QT قلبی و اختلال در ریتم قلب شود. افرادی که بیماری قلبی دارند یا داروهای خاص قلبی مصرف میکنند باید قبل از شروع درمان بررسی ECG انجام دهند.
- دارو در بیماران با مشکلات شدید کبدی یا کلیوی در بدن تجمع پیدا کرده و عوارض افزایش مییابد. دوز باید توسط پزشک کاهش یابد و پایش منظم آزمایشهای کبد و کلیه ضروری است.
- در صورت مصرف همزمان داروهایی که سروتونین را افزایش میدهند؛ ممکن است تب، تعریق شدید، لرزش، گیجی، افزایش ضربان قلب و حتی تشنج رخ دهد.
موارد منع مصرف قرص سیتالوپرام
در کنار موارد احتیاط، توجه به موارد منع مصرف نیز ضروری است:
- حساسیت به سیتالوپرام یا دیگر داروهای SSRI
- مصرف همزمان با مهارکنندههای MAO
- بیماران با مشکلات شدید قلبی
- مصرف همزمان با داروهای افزایشدهنده سروتونین
- سابقه تشنج کنترلنشده یا صرع فعال
قرص سیتالوپرام در بارداری
مصرف قرص سیتالوپرام در بارداری باید تنها تحت نظر پزشک باشد. این دارو میتواند از جفت عبور کرده و روی جنین اثر بگذارد، به خصوص در سه ماهه سوم بارداری که ممکن است باعث مشکلات تنفسی یا واکنشهای عصبی در نوزاد شود. در صورت ضرورت درمان افسردگی یا اضطراب شدید مادر، پزشک با ارزیابی مزایا و خطرات دوز مناسب را تعیین میکند. قطع ناگهانی دارو در دوران بارداری نیز توصیه نمیشود و باید تدریجی باشد.
تداخل دارویی قرص سیتالوپرام
سیتالوپرام میتواند با برخی داروها تداخل داشته باشد و باعث افزایش عوارض یا کاهش اثر دارو شود. مهمترین تداخلها عبارتند از:
- داروهای ضدافسردگی دیگر
- داروهای قلبی
- داروهای ضدانعقاد و ضدپلاکت (وارفارین، آسپرین و داروهای مشابه)
- داروهای افزایشدهنده سروتونین مانند لیتیوم، ترامادول، تریپتانها و برخی داروهای ضدصرع
شرایط نگهداری سیتالوپرام
سیتالوپرام باید در دمای کمتر از ۳۰ درجه سانتیگراد، دور از نور مستقیم و رطوبت نگهداری شود. دارو باید در ظرف محکم بسته شده و دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار گیرد.
سخن پایانی
این مطلب به بررسی قرص سیتالوپرام از مجله راز سلامت پرداخت. با وجود کارایی بالا، این دارو ممکن است عوارضی مانند تهوع، سرگیجه، بیخوابی یا کاهش میل جنسی ایجاد کند و مصرف آن در برخی شرایط، مانند بیماریهای قلبی یا بارداری، نیازمند دقت ویژه است. پایش پزشک، رعایت دوز و توجه به تداخلات دارویی برای ایمنی بیمار ضروری است. در مجموع، سیتالوپرام با مدیریت صحیح، درمان مؤثری برای مشکلات روانی محسوب میشود.
سؤالات متداول قرص سیتالوپرام
سیتالوپرام باعث افزایش وزن میشود؟
معمولا افزایش وزن کمی رخ میدهد، اما برخی افراد کاهش اشتها نیز دارند.
سیتالوپرام میتواند باعث تعریق شبانه شود؟
بله، تعریق شبانه یکی از عوارض شایع است.
مصرف سیتالوپرام باعث خشکی چشم میشود؟
ممکن است خشکی دهان و چشم ایجاد شود.
مصرف همزمان الکل با سیتالوپرام مجاز است؟
خیر، الکل میتواند عوارض خوابآلودگی و سرگیجه را افزایش دهد.
سیتالوپرام اعتیادآور است؟
خیر، اما قطع ناگهانی میتواند علائم ترک ایجاد کند.
