قرص متوکلوپرامید برای چیست؟
قرص متوکلوپرامید برای درمان تهوع، استفراغ، سوزش سر دل و اختلالات حرکتی معده از جمله گاستروپارزی (تخلیه ضعیف معده) تجویز میشود. این دارو با افزایش حرکات معده و مهار گیرنده‌های دوپامین در مغز، تهوع را کاهش میدهد. در برخی بیماران مبتلا به رفلاکس معده یا پس از شیمی‌درمانی نیز کاربرد دارد.
موارد مصرف قرص متوکلوپرامید
متوکلوپرامید دارویی است که برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش تهوع استفاده میشود. این دارو باعث افزایش حرکت عضلات معده و روده میشود تا غذا سریع‌تر هضم و از معده به سمت روده منتقل شود. همچنین با اثرات مثبت بر مرکز کنترل تهوع در مغز، با کاهش حس تهوع و جلوگیری از استفراغ همراه است. به همین دلیل، در شرایط مختلفی که سیستم گوارش دچار مشکل یا تهوع میشود، کاربرد دارد.
متوکلوپرامید برای اسهال
این دارو برای درمان اسهال کاربرد ندارد و در واقع ممکن است باعث تشدید اسهال شود. این قرص بیشتر برای افزایش حرکت معده و روده کاربرد داشته و روی سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارد تا حالت تهوع و استفراغ را کاهش دهد. مصرف قرص متوکلوپرامید در بیمارانی که دچار اسهال می‌باشند باید با احتیاط و تحت نظر پزشک باشد. مصرف این قرص ممکن است باعث تحریک بیش از حد حرکات روده شود و اسهال را بدتر کند. برای درمان اسهال داروهای دیگری مناسب‌تر است.
طریقه مصرف قرص متوکلوپرامید
مصرف این قرص باید مطابق با دستور پزشک باشد. دوز و زمان مصرف بسته به نوع بیماری، شدت علائم و شرایط جسمی بیمار متفاوت است. این دارو قبل از غذا و در فواصل منظم مصرف میشود تا اثر بهتری داشته باشد. مصرف بیش از حد یا بلند مدت آن ممکن است عوارض عصبی ایجاد کند. برای بهترین اثر، طریقه مصرف زیر را دنبال کنید.
- زمان مصرف قرص متوکلوپرامید 30 دقیقه پیش از وعده غذایی و در صورت نیاز پیش از خواب است. به علاوه، دوز مصرفی برای بزرگسالان 10 میلی‌گرم، سه بار در روز است که در کودکان دوز بر اساس وزن و سن کودک تنظیم میشود و فقط با تجویز پزشک مجاز است.
- این دارو در حالت ایده‌آل نباید بیش از 5 روز تا 12 هفته (بسته به تشخیص پزشک) مصرف شود. مصرف بلندمدت ممکن است باعث حرکات غیرارادی و مشکلات عصبی شود.
- مصرف دارو باید با تایید پزشک باشد، زیرا ممکن است برای جنین یا نوزاد عوارض داشته باشد.
مقدار مصرف قرص متوکلوپرامید برای کودکان
همانطور که در مطالب بالا به آن اشاره شد؛ مقدار مصرف قرص متوکلوپرامید برای کودکان باید با دقت زیاد و فقط طبق تجویز پزشک انجام شود. حساسیت کودکان به این دارو بیشتر از بزرگسالان است. دوز مصرفی براساس وزن، سن و نوع مشکل گوارشی کودک تعیین میشود. دوز پیشنهادی 0.1 تا 0.15 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، هر 8 ساعت یکبار است.
نحوه عملکرد متوکلوپرامید
متوکلوپرامید با دو مکانیسم اصلی عمل می‌کند؛ اول، با مهار گیرنده‌های دوپامین در مغز، مرکز تهوع و استفراغ را سرکوب می‌کند و در نتیجه حالت تهوع کاهش می‌یابد. دوم، با تحریک عضلات معده و روده، حرکات گوارشی را تقویت کرده و تخلیه معده را سریع‌تر می‌کند. این دارو همچنین باعث افزایش فشار اسفنکتر تحتانی مری میشود و از بازگشت اسید معده جلوگیری می‌کند که برای درمان رفلاکس معده نیز کاربرد است.
عوارض قرص متوکلوپرامید
متوکلوپرامید ممکن است در برخی افراد باعث بروز عوارض خفیف تا شدید شود. این دارو بر سیستم عصبی اثراتی دارد و می‌تواند موجب مشکلات حرکتی یا روانی شود. کودکان، سالمندان و افرادی با سابقه بیماری‌های عصبی بیشتر در معرض عوارض می‌باشند، بنابراین مصرف آن باید با دقت انجام شود. عوارض شایع این قرص به شرح زیر است:
- خوابآلودگی
- بی‌قراری یا اضطراب
- سرگیجه
- سردرد
- اسهال
- حرکات غیرارادی عضلات (دیستونی، مخصوصاً در کودکان)
- اختلالات حرکتی بلند مدت
- افزایش پرولاکتین و مشکلات هورمونی (اختلال قاعدگی یا ترشح شیر)
- افسردگی یا تغییرات خلقی
دقت داشته باشید که بیشتر عوارض جانبی جدی و خطرناک این قرص در مصرف طولانی مدت بیماران مشاهده شده است. این عوارض اغلب شامل مشکلات عصبی و هورمونی می‌باشند که نیاز به توقف دارو و مراجعه فوری به پزشک دارند. در صورت بروز عوارض جدی زیر، با پزشک مشورت کنید:
- حرکات غیرارادی عضلات
- بی‌قراری شدید
- افسردگی یا افکار خودکشی
- تشنج
- افزایش پرولاکتین و ترشح غیرعادی شیر
- اختلالات قاعدگی
- واکنش‌های حساسیتی شدید (کهیر یا تنگی نفس)
موارد احتیاط
مصرف قرص متوکلوپرامید نیازمند احتیاط در برخی افراد است. افراد با سابقه بیماری‌های عصبی، کبدی، کلیوی یا اختلالات روانی باید حتماً پیش از مصرف پزشک را مطلع کنند. همچنین مصرف همزمان آن با برخی داروهای خاص می‌تواند تداخل خطرناک ایجاد کند. مصرف در دوران بارداری، شیردهی یا در کودکان نیز نیاز به بررسی دارد. موارد احتیاط این قرص عبارتند از:
- متوکلوپرامید باید فقط زمانی استفاده شود که مزایای آن بیشتر از خطرات احتمالی برای مادر و جنین باشد. پزشک با در نظر گرفتن شدت علائم، سن بارداری و سابقه پزشکی تصمیم به تجویز دارو می‌گیرد.
- استفاده زیاد از این قرص (بیش از ۱۲ هفته) می‌تواند خطر عوارض عصبی از جمله حرکات غیرارادی بدن (دیستونی یا دیسکینزی تأخیری) را افزایش دهد. در دوران بارداری، این عوارض می‌توانند مشکل‌سازتر باشند و باعث نگرانی برای مادر شوند.
- افراد مبتلا به پارکینسون یا سایر اختلالات حرکتی باید از مصرف این دارو خودداری کنند یا با احتیاط فراوان استفاده نمایند، متوکلوپرامید می‌تواند علائم حرکتی را تشدید کند.
- مصرف این دارو در افراد صرعی باید با دقت و تحت نظر پزشک انجام شو. دقت داشته باشید که این قرص می‌تواند آستانه تحریک مغز را کاهش داده و احتمال بروز حملات تشنجی را افزایش دهد.
- دفع متوکلوپرامید عمدتاً از طریق کلیه و کبد صورت می‌گیرد. در بیماران با عملکرد ضعیف کلیوی یا کبدی، تجمع دارو در بدن ممکن است افزایش یافته و احتمال بروز عوارض جانبی مانند خوابآلودگی شدید، حرکات غیرعادی و گیجی بیشتر شود. پزشک ممکن است نیاز به کاهش دوز داشته باشد.
- فئوکروموسیتوما یک تومور نادر غده فوق کلیه است که باعث ترشح زیاد هورمون‌های فشار خون میشود. مصرف این دارو در این بیماران ممکن است باعث تحریک بیش از حد سیستم سمپاتیک، افزایش ناگهانی فشار خون و بروز بحران فشار شدید و تهدیدکننده حیات شود.
قرص متوکلوپرامید در بارداری
مصرف متوکلوپرامید در دوران بارداری باید تحت نظر پزشک باشد. استفاده بلند مدت یا دوز بالا ممکن است با عوارضی مانند بی‌قراری یا گرفتگی عضلات همراه شود. با اینکه مطالعات انسانی محدودی وجود دارد، این دارو در موارد ضروری و با دوز مناسب، در دوران بارداری ایمن در نظر گرفته میشود. همیشه مشورت با پزشک پیش از مصرف ضروری است.
متوکلوپرامید و افسردگی
این دارو ممکن است اثراتی بر خلق‌وخو داشته باشد و در برخی افراد باعث بروز یا تشدید علائم افسردگی شود. این دارو با مهار گیرنده‌های دوپامین در مغز عمل می‌کند و از آنجا که دوپامین نقش مهمی در تنظیم خلق دارد، کاهش فعالیت آن می‌تواند منجر به بروز احساس غم، بی‌حوصلگی، اضطراب یا بی‌قراری شود. در افرادی با سابقه افسردگی یا اختلالات روانی، مصرف متوکلوپرامید باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود.
تداخل دارویی متوکلوپرامید
متوکلوپرامید با داروهای مختلفی تداخل دارد که ممکن است اثر آن را افزایش داده، کاهش دهد یا عوارض جانبی خطرناک ایجاد کند. برخی از تداخلات دارویی این قرص عبارتند از:
- داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای (آمی‌تریپتیلین)
- داروهای ضدروانپریشی (مثل هالوپریدول، کلرپرومازین)
- لِوودوپا (داروی پارکینسون)
- انسولین و داروهای دیابت
- داروهای خواب‌آور و آرام‌بخش (دیازپام)
- داروهای مهارکننده MAO
- سایمتیدین و آنتی‌اسیدها
- داروهای افزایش‌دهنده QT قلب (سیتالوپرام)
سخن پایانی
این مطلب از مجله راز سلامت به بررسی درمان حالت تهوع و استفراغ با قرص متوکلوپرامید پرداخت. با این حال، به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی و تداخلات دارویی، مصرف آن باید تحت نظر پزشک و با رعایت موارد احتیاطی انجام شود. در مجموع، متوکلوپرامید یک گزینه مطمئن و کارآمد برای کنترل تهوع و استفراغ ناشی از عوامل مختلف به شمار می‌رود.
دیدگاه خود را با سایر بازدیدکنندگان این مطلب به اشتراک بگذارید. در ارسال دیدگاه به قوانین زیر توجه کنید.