واکسن آبله مرغان برای چیست؟
این واکسن برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ویروسی آبله مرغان (واریسلا) استفاده میشود. این واکسن با تحریک سیستم ایمنی، از بروز تب، بثورات پوستی و عوارض شدید جلوگیری می‌کند. کاربرد یا موارد مصرف واکسن آبله مرغان به شرح زیر است:
- پیشگیری از ابتلا به بیماری آبله مرغان (واریسلا)
- کاهش شدت علائم در صورت ابتلا
- جلوگیری از عوارضی مانند عفونت‌های پوستی، ذات‌الریه و آنسفالیت
- پیشگیری از زونا در سنین بالاتر
نحوه تزریق واکسن آبله مرغان
واکسن آبله مرغان به صورت زیرجلدی در بازو یا ران تزریق میشود. این واکسن در دو نوبت، با فاصله زمانی مشخص، برای ایجاد ایمنی پایدار تزریق خواهد شد. برای بهترین اثرگذاری، نحوه تزریق زیر را دنبال کنید.
- محل تزریق: واکسن در قسمت بالایی بازو (ناحیه دلتوئید) در کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان یا در قسمت ران در کودکان خردسال تزریق میشود تا جذب مناسب‌تری داشته باشد.
- روش تزریق: تزریق به صورت زیرجلدی انجام می‌گیرد؛ یعنی واکسن در لایه چربی زیر پوست تزریق میشود، نه در عضله، تا واکنش ایمنی بهینه‌ای ایجاد شود.
- تعداد دوزها: واکسن در دو دوز تزریق میشود؛ دوز اول معمولاً در سن ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و دوز دوم بین ۴ تا ۶ سالگی برای ایجاد ایمنی کامل انجام میشود.
- فاصله بین دوزها: در صورتی که تزریق در بزرگسالی انجام شود، فاصله بین دو دوز حدود ۴ تا ۸ هفته است تا پاسخ ایمنی موثرتر ایجاد شود.
واکسن آبله مرغان برای کودکان
تزریق این واکسن برای کودکان جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری ویروسی آبله مرغان تجویز میشود و باعث ایجاد ایمنی طولانی‌مدت در برابر ویروس واریسلا می‌گردد. نکات مهم در کودکان به شرح زیر است:
- دوز اول در سن ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و دوز دوم بین ۴ تا ۶ سالگی تزریق میشود تا ایمنی کامل و پایدار ایجاد شود.
- نوع واکسن؛ واکسن زنده ضعیفشده است، به این معنا که حاوی ویروس ضعیفشده آبله مرغان می‌باشد تا سیستم ایمنی کودک را بدون ایجاد بیماری فعال کند.
- برخی از مزایای این واکسن پیشگیری از تب، خارش، بثورات پوستی و عوارضی مانند عفونت‌های ثانویه، ذات‌الریه یا التهاب مغز در اثر بیماری می‌باشد.
مکانیسم اثر واکسن آبله مرغان
نحوه عملکرد یا مکانیسم اثر بر پایه تحریک سیستم ایمنی بدن در برابر ویروس ضعیفشده واریسلا-زوستر است. پس از تزریق، بدن ویروس تضعیف‌شده را شناسایی کرده و آنتی‌بادی‌های اختصاصی علیه آن تولید می‌کند. همچنین سلول‌های حافظه ایمنی فعال می‌شوند تا در صورت تماس بعدی با ویروس واقعی، پاسخ سریع و مؤثری ایجاد کنند. این فرآیند از ابتلا به بیماری یا بروز علائم شدید آن جلوگیری می‌نماید و ایمنی طولانی‌مدت فراهم می‌آورد.
عوارض واکسن آبله مرغان
عوارض این واکسن به صورت کلی خفیف و موقت است. برخی از عوارض گزارش شده شامل قرمزی، تورم یا درد در محل تزریق، یثورات پوستی خفیف، خستگی، بی‌حالی و غیره می‌باشد.
عوارض جانبی شایع
برخی از عوارض جانبی شایع این واکسن عبارتند از:
- قرمزی، تورم یا درد خفیف در محل تزریق
- تب خفیف یا احساس بی‌حالی
- بثورات پوستی خفیف (چند دانه کوچک شبیه آبله)
- خستگی یا بی‌قراری موقت
- تورم غدد لنفاوی نزدیک محل تزریق
عوارض جدی
در کنار عوارض جانبی، در برخی بیماران شاهد عوارض جدی زیر هستیم:
- واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) شامل تنگی نفس، تورم صورت یا گلو
- تشنج ناشی از تب بالا
- کاهش موقت پلاکت‌های خونی (ترومبوسیتوپنی)
- عفونت منتشر ناشی از ویروس ضعیفشده در افراد با نقص ایمنی
نکات مهم قبل از تزریق واکسن آبله مرغان
بیماران قبل از تزریق، باید به موارد احتیاط و نکات زیر توجه داشته باشند:
- زنان باردار نباید واکسن زنده آبله مرغان را دریافت کنند؛ ویروس ضعیفشده میتواند به جنین آسیب برساند. توصیه میشود حداقل یک ماه قبل از بارداری واکسن تزریق شود.
- اگر فرد به اجزای واکسن مانند ژلاتین، سلول‌های تخم‌مرغ یا سایر مواد حساسیت شدید دارد، باید پزشک را مطلع کند تا از بروز واکنشهای جدی جلوگیری شود.
- تزریق واکسن در هنگام بیماری شدید یا تب بالا ممکن است پاسخ ایمنی را کاهش دهد و عوارض جانبی را افزایش دهد.
- افرادی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند یا دچار نقص ایمنی می‌باشند، ممکن است واکسن نتواند ایمنی کامل ایجاد کند.
- برخی واکسن‌ها باید با فاصله زمانی مناسب از واکسن آبله مرغان تزریق شوند تا پاسخ ایمنی بهینه ایجاد شود و تداخل واکسنی رخ ندهد.
- واکسن آبله مرغان معمولاً در دو دوز تزریق میشود و برنامه زمانی آن برای کودکان و بزرگسالان متفاوت است؛ مشاوره با پزشک برای رعایت فاصله مناسب دوزها ضروری است.
موارد منع مصرف واکسن آبله مرغان
هر دارو یا واکسنی دارای موارد منع مصرف یا خطراتی است که برای واکسن آبله مرغان عبارتند از:
- بارداری
- نقص ایمنی شدید
- استفاده از داروهای سرکوب‌کننده ایمنی
- واکنش شدید آلرژیک قبلی
- بیماری حاد با تب بالا
- سابقه واکنش شدید به دوز قبلی واکسن
واکسن آبله مرغان در بارداری
تزریق واکسن آبله مرغان در دوران بارداری ممنوع است. این واکسن حاوی ویروس زنده ضعیفشده است و میتواند به جنین آسیب برساند. زنان باردار باید قبل از برنامه‌ریزی برای بارداری، وضعیت ایمنی خود را بررسی کنند و در صورت نیاز واکسن را تزریق کنند.
تزریق واکسن آبله مرغان در سالمندان
واکسن آبله مرغان در سالمندان به منظور پیشگیری از زونا (فعال‌شدن مجدد ویروس واریسلا در بزرگسالان) و کاهش شدت بیماری توصیه میشود. سالمندان به دلیل کاهش ایمنی، در معرض ابتلا به زونا و عوارض شدید مانند درد عصبی و بثورات پوستی گسترده می‌باشند.
تداخل دارویی
قبل از تزریق، داروهای شیمیایی یا گیاهی مورد استفاده خود را به پزشک اطلاع دهید. برخی از تداخلات دارویی عبارتند از:
- داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- ایمونوگلوبولین و پلاسما
- واکسیناسیون همزمان با واکسن‌های زنده دیگر
- داروهای ضد ویروسی: داروهای ضد واریسلا یا هرپس (مانند آسیکلوویر)
شرایط نگهداری واکسن آبله مرغان
واکسن آبله مرغان به صورت پودر لیوفیلیزه نگهداری شده و باید در یخچال با دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. پس از ترکیب با حلال، واکسن باید فوری یا حداکثر ظرف ۲ ساعت تزریق شود.
سخن پایانی
این مطلب به بررسی واکسن آبله مرغان از مجله راز سلامت پرداخت. این واکسن با تحریک سیستم ایمنی، ایمنی طولانی‌مدت ایجاد کرده و خطر ابتلا به تب، بثورات پوستی و عوارض شدید مانند ذات‌الریه یا التهاب مغز را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. رعایت نکات قبل از تزریق، توجه به موارد منع مصرف و برنامه دو دوزی، اثربخشی و ایمنی واکسن را تضمین می‌کند. واکسیناسیون کودکان، بزرگسالان و سالمندان به‌عنوان راهکار پیشگیرانه، نقش مهمی در حفظ سلامت فردی و جمعی ایفا می‌کند.
دیدگاه خود را با سایر بازدیدکنندگان این مطلب به اشتراک بگذارید. در ارسال دیدگاه به قوانین زیر توجه کنید.