انوکساپارین سدیم

انوکساپارین سدیم برای چیست؟

انوکساپارین سدیم یک داروی ضدانعقاد (رقیق‌کننده خون) از گروه هپارین‌های با وزن مولکولی پایین است که برای پیشگیری و درمان لخته‌های خونی مانند ترومبوز ورید عمقی (DVT) و آمبولی ریه تجویز می‌شود. انوکساپارین با مهار فاکتورهای انعقادی، خطر تشکیل لخته را کاهش داده و از عوارض قلبی-عروقی جدی پیشگیری می‌کند.

کاربرد انوکساپارین سدیم

آمپول انوکساپارین سدیم بیشتر برای پیشگیری و درمان لخته‌های خونی کاربرد دارد. با این حال، مهم‌ترین کاربردهای آن شامل:

• پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی (DVT) پس از جراحی یا بستری طولانی‌مدت
• درمان آمبولی ریه
• استفاده در بیماران دچار آنژین ناپایدار یا انفارکتوس میوکارد بدون موج Q
• کاهش خطر تشکیل لخته در بیماران بستری با شرایط خاص

نحوه تزریق آمپول انوکساپارین سدیم

تزریق آمپول انوکساپارین سدیم به صورت زیرجلدی انجام می‌شود و در ناحیه شکم صورت می‌گیرد. این دارو نباید به شکل عضلانی تزریق شود، زیرا احتمال خونریزی را افزایش می‌دهد. قبل از تزریق باید دست‌ها کاملاً شسته و محل تزریق ضدعفونی شود. رعایت زاویه درست، فشار ندادن محل پس از تزریق و تغییر دادن محل در هر بار تزریق، اهمیت زیادی دارد. برای بهترین اثرگذاری، نحوه تزریق زیر را دنبال کنید.

• محل مناسب برای تزریق، قسمت‌های چپ یا راست شکم و حداقل ۵ سانتی‌متر دورتر از ناف است تا جذب بهتری صورت گیرد و از تحریک مستقیم معده و روده جلوگیری شود.
• انوکساپارین باید صرفاً زیرجلدی تزریق شود، تزریق عضلانی می‌تواند باعث خونریزی شدید یا کبودی گسترده در محل تزریق شود.
• پیش از تزریق، دست‌ها باید شسته شده و محل مورد نظر با پنبه یا گاز آغشته به الکل کاملاً ضدعفونی گردد تا احتمال عفونت کاهش یابد.
• هنگام وارد کردن سوزن، آن را با زاویه ۹۰ درجه به داخل پوست وارد کرده و دارو به آرامی تزریق شده تا از بروز درد یا نشت دارو جلوگیری شود.
• پس از تزریق، محل تزریق نباید ماساژ داده شود، زیرا این کار احتمال ایجاد کبودی و خونریزی زیرپوستی را افزایش می‌دهد. برای پیشگیری از آسیب یا کبودی مداوم، بهتر است هر بار تزریق در نقطه‌ای متفاوت از شکم انجام گیرد.

زمان تزریق انوکساپارین سدیم

زمان تزریق بسته به تجویز پزشک هر ۱۲ یا ۲۴ ساعت یکبار است. این دارو باید در ساعت‌های ثابت شبانه‌روز تزریق شود تا سطح پایدار و مؤثر در خون حفظ شود. در بیماران بستری یا پس از جراحی، پزشک زمان دقیق شروع و ادامه مصرف را تعیین می‌کند. تزریق خودسرانه یا تغییر در زمان‌بندی می‌تواند خطر لخته یا خونریزی را افزایش دهد.

مکانیسم اثر انوکساپارین سدیم

انوکساپارین سدیم یک هپارین با وزن مولکولی پایین است که اثر ضدانعقادی خود را از طریق مهار فاکتور Xa اعمال می‌کند. این دارو با اتصال به آنتی‌ترومبین III، فعالیت آن را افزایش داده و مانع از فعال‌ شدن فاکتور Xa و به‌دنبال آن کاهش تبدیل پروترومبین به ترومبین می‌شود. در نتیجه روند تشکیل فیبرین و لخته‌های خونی مهار می‌گردد و خطر بروز ترومبوز و آمبولی کاهش می‌یابد.

انوکساپارین سدیم ۴۰۰۰ برای چیست؟

انوکساپارین سدیم ۴۰۰۰ (۴۰۰۰ واحد ضد فاکتور Xa یا معادل ۴۰ میلی‌گرم) یک دوز رایج از این داروی ضدانعقاد است که بیشتر برای پیشگیری از تشکیل لخته‌های خونی به‌ویژه پس از عمل‌های جراحی ارتوپدی، جراحی شکم یا در بیماران بستری که تحرک کمی دارند، استفاده می‌شود. این دوز به صورت تزریق زیرجلدی روزانه تجویز می‌شود و هدف آن جلوگیری از ترومبوز ورید عمقی (DVT) و آمبولی ریه است.

اشکال دارویی انوکساپارین سدیم

انوکساپارین سدیم به شکل‌های دارویی زیر در دسترس است که همگی به صورت تزریقی استفاده می‌شوند:

• محلول تزریقی آماده در سرنگ از پیش پر شده: رایج‌ترین شکل دارو، در دوزهای مختلف مانند ۲۰، ۴۰، ۶۰، ۸۰، ۱۰۰ و ۱۲۰ میلی‌گرم موجود است.
• ویال تزریقی: در برخی موارد برای تنظیم دوزهای خاص یا استفاده در مراکز درمانی

تاثیر انوکساپارین بر رشد جنین

این دارو در دوران بارداری زمانی تجویز می‌شود که خطر لخته‌های خونی بالا باشد، زیرا نسبت به وارفارین ایمن‌تر است. این دارو به علت وزن مولکولی بالا از جفت عبور کرده و به طور مستقیم اثری بر رشد جنین ندارد. با این حال مصرف آن باید زیر نظر پزشک باشد، خطر خونریزی برای مادر وجود دارد. بنابراین، انوکساپارین در پیشگیری از ترومبوز مؤثر است بدون اینکه آسیب جدی به جنین وارد کند.

عوارض آمپول انوکساپارین سدیم

آمپول انوکساپارین سدیم مانند سایر داروهای ضدانعقاد می‌تواند باعث بروز عوارضی شود که شدت آن‌ها بسته به شرایط بیمار متفاوت است. شایع‌ترین مشکل، افزایش خطر خونریزی است. همچنین احتمال بروز واکنش‌های پوستی در محل تزریق، تغییرات پلاکتی و مشکلات گوارشی وجود دارد. برخی از عوارض شایع این دارو به شرح زیر است:

• خونریزی‌های سطحی یا شدید
• کبودی و تورم در محل تزریق
• درد یا قرمزی در محل تزریق
• کاهش تعداد پلاکت خون
• درد شکم، تهوع یا اسهال
• سردرد یا سرگیجه
• کبودی غیرطبیعی در پوست
• کاهش فشار خون در خونریزی شدید

عوارض جدی آمپول انوکساپارین نادر است ولی می‌توانند تهدیدکننده زندگی باشند و نیاز به مراقبت فوری دارند. شایع‌ترین خطر، خونریزی شدید داخلی است که ممکن است در مغز، ریه یا دستگاه گوارش رخ دهد. همچنین کاهش شدید پلاکت خون (ترومبوسیتوپنی)، واکنش‌های آلرژیک شدید، هماتوم‌های بزرگ یا خونریزی غیرقابل کنترل از محل تزریق از جمله عوارض جدی محسوب می‌شوند.

موارد احتیاط

قبل از مصرف انوکساپارین سدیم باید احتیاط‌های خاصی رعایت شود تا خطر عوارض کاهش یابد. این دارو باید با نظارت پزشک در بیماران با اختلالات خونریزی، مشکلات کلیوی یا کبدی، فشار خون بالا، سابقه سکته مغزی یا زخم معده مصرف شود. همچنین در دوران بارداری و شیردهی تنها با تجویز پزشک مجاز است. استفاده همزمان با داروهای ضدانعقاد یا ضدپلاکت دیگر ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. برخی از موارد احتیاط مهم این دارو:

• اختلالات خونریزی
• مشکلات کلیوی یا کبدی
• فشار خون بالا
• سابقه سکته مغزی یا زخم معده
• مصرف همزمان داروهای ضدانعقاد و ضدپلاکت
• بارداری و شیردهی

انوکساپارین سدیم در بارداری

مصرف این دارو در دوران بارداری داروی انتخابی ضدانعقاد است، برخلاف وارفارین، از جفت عبور نکرده و به جنین آسیب مستقیم نمی‌رساند. این دارو برای پیشگیری یا درمان ترومبوز ورید عمقی (DVT) و آمبولی ریه در زنان باردار با ریسک بالا تجویز می‌شود. مصرف آن باید تحت نظر پزشک و با دوز دقیق انجام شود تا خطر خونریزی برای مادر کاهش یابد و ایمنی جنین حفظ شود.

آمپول انوکساپارین بعد از سزارین

آمپول انوکساپارین سدیم بعد از سزارین برای پیشگیری از تشکیل لخته خون (ترومبوز ورید عمقی) و آمبولی ریه تجویز می‌شود. زنان پس از جراحی سزارین در معرض خطر بالای لخته‌ شدن خون می‌باشند. شروع مصرف معمولاً ۶ تا ۱۲ ساعت پس از عمل با توجه به وضعیت خونریزی بیمار انجام می‌شود. دوز و مدت درمان توسط پزشک تعیین شده و تزریق زیرجلدی در شکم توصیه می‌گردد.

زمان قطع آمپول انوکساپارین در بارداری

زمان قطع آمپول انوکساپارین در بارداری بسته به شرایط بیمار و زمان زایمان متفاوت است. تزریق آخر دارو حدود ۱۲ تا ۲۴ ساعت قبل از زایمان طبیعی یا سزارین برنامه‌ریزی‌شده قطع می‌شود تا خطر خونریزی مادر کاهش یابد. اگر زایمان زودرس یا اورژانسی رخ دهد، پزشک اقدامات لازم برای مدیریت خونریزی را انجام می‌دهد. پایش دقیق پلاکت و علائم خونریزی قبل و بعد از زایمان ضروری است.

تداخل دارویی

مصرف این دارو می‌تواند با برخی داروها تداخل داشته باشد و خطر خونریزی یا سایر عوارض را افزایش دهد. برخی از تداخلات مهم به شرح زیر است:

• وارفارین و سایر ضدانعقادها
• هپارین
• آسپرین و کلوپیدوگرل
• داروهای NSAID
• مکمل‌های گیاهی رقیق‌کننده خون
• داروهای مؤثر بر پلاکت یا انعقاد خون

شرایط نگهداری آمپول انوکساپارین سدیم

آمپول انوکساپارین سدیم باید در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد (یخچال) نگهداری شود و از یخ‌زدگی محافظت شود. دارو باید در بسته‌بندی اصلی و دور از نور مستقیم قرار گیرد. همچنین از نگهداری در مکان‌های گرم یا مرطوب خودداری شود و دور از دسترس کودکان باشد.

سخن پایانی

این مطلب به بررسی آمپول انوکساپارین سدیم از مجله راز سلامت پرداخت. این دارو با مهار فاکتور Xa از تشکیل لخته‌های خطرناک جلوگیری می‌کند و در بیماران بستری، پس از جراحی و در دوران بارداری با نظارت پزشک کاربرد دارد. رعایت دقیق دوز، زمان تزریق و نکات ایمنی، به همراه پایش علائم خونریزی و پلاکت، اهمیت بالایی دارد. استفاده صحیح از انوکساپارین سدیم می‌تواند عوارض جدی را کاهش داده و سلامت قلب و عروق بیماران را تضمین کند.